Ağzınızı bir şey çiğnerken veya konuşmak için açtığınızda çene ekleminizden çat çat sesler geliyor mu? Kendinize bunun için terapiye ihtiyacınız olup olmadığını sorun ve eğer olduğunu düşünüyorsanız bir diş hekimine ya da fizyoterapiste ihtiyacınız olabilir. Bu soruları cevaplamak için doğru bir teşhis yapılmalıdır.
Neden çatlama yaşıyor olabilirsiniz?
Vücuttaki diğer kemiklere göre farklı özelliklere sahip olan ve dişler, çene kemikleri, bağlantılı kaslar ve ligamentler ile birlikte kompleks fonksiyonel bir sistem oluşturan temporomandibular eklem diş hekimliği açısından çok önemli bir oluşumdur. Çatlama, temporomandibular eklemin yumuşak dokusundaki (diskus ve bağlar) veya sert dokusundaki (temporomandibular eklem başı veya kafatası tabanındaki kemikli kısım) değişikliklerden kaynaklanır. Değişiklikleri büyüme değişiklikleri (osteokondroz) ve dejeneratif süreçler (osteoartroz) olmak üzere iki gruba ayırıyoruz.
Değişikliklerin olası nedenleri
Bu değişikliklerin veya çatlamaların farklı nedenleri olabilir. Örneğin çocuklukta çene üzerine düşmüş olabilirsiniz bu da travma olarak karşımıza çıkar. Temporomandibular eklem, kafatasına göre doğru pozisyonu hesaba katılmadan ve dolayısıyla kasları da hesaba katmadan oklüzyonu (bir çenenin dişlerinin diğerinin dişlerine oranı) değiştirilmiş olabilir. Diğer şeylerin yanı sıra, çok yüksek dolgular, protezler, ortodonti veya aligner tedavisi nedeniyle dişlerin pozisyonundaki değişiklikler ve stresi bu nedenlere dahil edebiliriz.
Ortaya çıkan kas gerginliği
Çiğneme kasları ve muhtemelen omuz ve boyun kasları, temporomandibular eklemden bağımsız olarak (yukarıda bahsedildiği gibi) değişen bir oklüzyon nedeniyle gerginliğe neden olabilir. Bunun nedeni, kasların koordine olmayan bir şekilde kasılmasıdır.
Stres de gerginliğe yol açar: Bunun nedeni çiğneme kaslarını besleyen motor nöronların bilinçsiz aktivasyonudur. Bu, bruksizme (diş gıcırdatma) yol açabilir. Korona pandemisi nedeniyle birçok insan için stres seviyesi arttı. Ve onunla birlikte dişlerinde çatırdama yaşayan hastaların vakalarında da ciddi bir artış görüldü.
Bir ipucu olarak diş gıcırdatmak
Birçok insan dişlerini gıcırdattığının farkında bile değildir. Ancak semptomları vardır: örneğin, uyandıktan sonra çiğneme kaslarında gerginlik hissi, gerilim tipi baş ağrıları veya migren. Etkilenenler genellikle semptomları sınıflandıramazlar ve diş hekimi yerine aile doktoruna giderler.
Genellikle gece diş gıcırdatmaya işaret eden kişi hastaların partnerleridir. Ya da diş hekimi rutin muayene sırasında aşınmış dişlere dikkat çeker...
Pek çok insan, işte veya özel yaşamdaki yoğun stresin diş gıcırdatmayla ilişkili olabileceğinin de farkında değildir. Aynısı, hayatınızdaki büyük, şiddetli bir olay için de geçerlidir.
Çatlama bu şekilde tedavi edilebilir
Tedavi, tanı konularak ve yukarıdaki nedenlerden birine atanarak gerçekleştirilebilir. Bazı durumlarda, doğru tanı yalnızca bir MRI kullanılarak yapılabilir.
Dejeneratif süreçler söz konusu olduğunda, bir atel kullanılarak tekrar koordineli kas fonksiyonu elde edilmeye çalışılır. Atelin amacı, çene ekleminin konumunu verilen oklüzyona göre ayarlamaktır.
Stres kaynaklı şikayetlerde ise hastayı bu konuda bilinçlendirmeye çalışıyoruz. Yapmanız gereken ilk şey stres seviyenizi azaltmaya çalışmaktır. Bu mümkün değilse veya yeterli değilse, teşhise bağlı olarak fizyoterapi, splint tedavisi ve muhtemelen ilaç tedavisini öneriyoruz.
