DİŞ RAHATSIZLIĞININ ÇEŞİTLİ KAYNAKLARI: ATİPİK ODONTALJİ VE SİNÜZİT

Diş hekimliğinde, diş rahatsızlığının çeşitli kaynakları, bir dişin enfekte olması veya iltihaplanması ile ilgisizdir. Bu makale bunlardan ikisini öne çıkarıyor: atipik odontalji ve sinüzit. Yazının sonunda (*) ile işaretlenen kelimeler tanımlanmıştır.

Atipik Diş Ağrısı

Atipik diş ağrısı, nedeni belirlenemeyen diş ağrısıdır. “Kalıcı idiyopatik yüz ağrısı”, “odontojenik olmayan diş ağrısı” ve “nöropatik ağız-yüz ağrısı” olarak da adlandırılır. Bu esrarengiz durumu teşhis etmek için, ağrının hastalıklı bir dişte mi yoksa sağlıklı bir dişte mi olduğunun belirlenmesi gerekir.

Atipik diş ağrısı ağrısının belirti ve semptomları şunlardır:

• Genellikle tek taraflı ve kalıcıdır.

• Kötü konumlandırılmıştır ve konum zamanla değişebilir.

• Sıklıkla çenenin nazolabial kıvrımında veya yanında gelişir.

• Dermatolojik bir dağılım izlemez(*).

• Üst veya alt çeneye uzanabilir.

• Yüzün daha geniş bir alanına veya boyna uzanabilir.

• Otonom sinir sistemi(*) belirti ve semptomları eşlik etmez (kızarıklık, gözyaşı, gözlerde yaşarma gibi).

Burada bu duruma eşlik eden diş patolojisi veya anormal görüntüleme/laboratuvar sonuçları yoktur. Genellikle heterotopiktir (yansıyan ağrı) ve lokal anesteziklere yanıt vermez. Bu nedenle, bu ağrı türüyle uğraşırken altta yatan stres ve anksiyete gibi psikosomatik(*) bozukluklar değerlendirilir. Epizodik veya sürekli olabilir.

Odontojenik olmayan diş ağrısının bazı temel belirtileri şunlardır:

• Spontan çoklu diş ağrıları.

• Eksik lokal diş ağrıya neden olur.

• Yanan, pulsatil (kimyasal) olmayan diş ağrıları.

• Sürekli, aralıksız diş ağrıları.

• Kalıcı, tekrarlayan diş ağrıları.

• Normal şartlarda sorunlu dişi bloke eden lokal anestezik yardımcı olmaz.

• Diş ağrısının makul tedavisine yanıt vermemesi.

• Temporomandibular bozukluklar ve nöropatik ağrı, odontojenik olmayan orofasiyal ağrının en yaygın nedenleridir. Ek olarak, bazı odontojenik olmayan ağrıların nedeni risperidon, ketiapin ve aripiprazol gibi ilaçlardır.

Atipik diş ağrısı için tedaviler şunları içerir:

• Bilişsel davranışçı terapi.

• Stresle başa çıkma teknikleri.

• Akupunktur, fizyoterapi, hipnoz.

• Sfenopalatin ganglion blokları(*).

• Kannabinoidler.

• Birinci basamak ilaçlar, amitriptilin gibi trisiklik antidepresanları içerir.

• İkinci basamak tedaviler arasında Prozac, Effexor, Tegretol bulunur.

Sinüzit

Sinüzit, sinüsleri kaplayan mukozanın iltihaplanmasıdır. Sinüsler, kafatasında onları birbirine bağlayan dar kanallara sahip dört çift boşluktur. Bu drenaj, burnu hijyenik ve mikroplardan uzak tutmaya yardımcı olur. Genellikle hava ile dolu olan sinüsler tıkanabilir ve sıvı ile dolabilir. Bu olduğunda, mikroplar büyüyebilir ve bir enfeksiyona (bakteriyel sinüzit) neden olabilir.

Sinüzit ağrısı genellikle:

• Süreklidir.

• Elmacık bölgesinde gelişir

• Tek taraflı veya iki taraflı olabilir.

• Pozisyona göre ağrı artar.

• Üst dişlere ve alına yayılır.

• Burun boşluğunun iltihaplanması.

• Üst solunum yolu enfeksiyonları çevresinde yaygındır.

Sinüzitin nedenleri viral, bakteriyel veya alerji olabilir. Odontojenik enfeksiyonlar, sinüzitin yaklaşık %10-40'ını oluşturur. Psödoefedrin(*) gibi nazal dekonjestanlar(*) yardımcı olabilir. Bazen difenhidramin gibi antihistaminikler(*) faydalıdır. Flutikazon gibi nazal steroidler yardımcı olabilir. Semptomlar yalnızca on günden daha kısa bir süredir mevcutsa sinüziti tedavi etmek için antibiyotik kullanılmaz. Bunun istisnası, antibiyotik kullanıldığında hastayı hemen canlandıracak olan yüksek riskli hastalardır.

Umarım bu makaleden hoşlanmışsınızdır. Okuduğunuz için teşekkürler!

Sözlük:

Dermatomal patern: Vücudun çeşitli kısımlarını kaplayan duyusal sinir paternleri.

Otonom sinir sistemi: Bilinçsizce bedensel işlevleri modüle eden sinir sisteminin bir kısmı.

Psikosomatik bozukluk: Hem zihni hem de bedeni içeren bir hastalık.

Sfenopalatin ganglion bloğu: Sfenopalatin gangliona (SPG) -burun arkasında yer alan bir grup sinir hücresine- baş ağrısı ağrısını hafifletmek için lokal anestezik uygulanan bir teknik.

Psödoefedrin: Etken madde; sinusleri aşırı mukustan arındırarak, oksijen yetersizliğinden kaynaklanan baş ağrısına son verir. 

Dekonjestan: Burun tıkanıklıklarını gidermek için kullanılan geniş bir ilaç sınıfıdır. Birçok farklı ilacı içeren bu sınıf ilaçlar genellikle, nazal yollardaki sümükdokulardaki (mukoza zar) şişlikleri azaltarak çalışırlar. Bu ajanlar genellikle burundan veya ağızdan (oral) verilerek kullanılırlar.