Ortognatik Cerrahi Sınıf III veya Mandibular Prognatizm

Yunan pro, "ileri" ve gnathos, "çene"den gelen prognatizm, (geniş bir genetik bileşene sahip olsa da) çeşitli nedenlere sahip bir dentofasiyal deformitedir (Çene ve yüz bölgesinin iskeletsel ve gelişimsel deformiteleri). Bu malformasyon, çene ve üst çene arasında ön-arka uyumsuzluğun varlığı, yani her iki kemik yapısının da birbirine göre hizasız olması ile tanımlanır. Mandibular prognatizm vakalarında, çene, maksillaya (üst çeneye) göre fazlalık nedeniyle gelişir ve alt dental ark, üst kısmın ötesine doğru uzanır ve alt kapanış olarak da bilinen Sınıf III maloklüzyona neden olur.

Prognatik bir çene ile Sınıf III iskelet maloklüzyonu en ciddi maksillofasiyal deformitelerden biridir, ancak bunun büyük bir estetik dengesizlik nedeniyle çiğnemeyi, konuşmayı veya sosyal işlevi etkilediği takdirde bir bozukluk olarak kabul edildiğinin altını çizmek önemlidir.

SSS

Prognatizm veya Sınıf III bozuklukların nedenleri nelerdir?

Prognatizm, etiyolojisi hala çok faktörlü olmasına rağmen, büyük ölçüde genetik nedenlerin bir malformasyonu olarak kabul edilir. Bu nedenle, kalıtım ve çevrenin bir kombinasyonu maloklüzyonu artırabilir veya azaltabilir.

 

İlgili çevresel faktörler arasında ağız alışkanlıkları, bademcik veya adenoidlerin hipertrofisi, geçici dişlerin erken kaybı, endokrin değişiklikleri vb. sayılabilir.

 

Bu faktörlere göre, malformasyon kendini farklı şekillerde gösterir:

 

• Çene kemiği, iskelet sınıfı III olarak bilinen maksillaya göre anormal aşırı büyüme (mandibular hiperplazi) gösterdiğinde.

• Çıkıntılı çenenin bir diş probleminden kaynaklanması, yani dişlerin birbiri ile uyumsuz olması.

• Hastada çene fazlalığı olduğunda, kesinlikle Sınıf III olmasa da prognata görünümüne sahip olabilir.

Prognatizm veya Sınıf III bozukluklar nasıl tespit edilir?

Herhangi bir prognatizm tipini belirlemenin en doğru yolu sefalometrik analizdir, çünkü buna iskelet tabanı, oklüzal düzlemin (dişlerin teması) açıları, yüz yüksekliği, yumuşak doku değerlendirmesi ve anterior dental açının değerlendirilmesi dahildir. Bu sayede diş ve iskelet ilişkisinin objektif olarak belirlenmesine ve buna uygun tedavi planının belirlenmesine olanak sağlayan hesaplamalar ve değerlendirmeler yapılabilmektedir.

 

Çene cerrahı yukarıdakilere ek olarak, nazolabial açıyı, çenenin yumuşak doku kısmının buruna oranını ve üst ve alt dudaklar arasındaki ilişkiyi değerlendirerek yumuşak doku analizi de yapar.

Sahte prognatizm veya maksiller hipoplazi nedir?

Sahte prognatizm, maksiller hipoplazi veya yanlış prognatizm, üst çenenin az gelişmiş olduğu bir kemik malformasyonudur. Çoğu durumda gelişimsel bir anomalidir, ancak kötü planlanmış diş çekimleri veya eksik dişler gibi dış etkenlerden de kaynaklanabilir. Yarık damaklı hastalarda doğuştan gelen bir durumdur.

 

Çoğu sahte prognatizm vakasında, maksilla sadece ön-arka düzlemde gelişmemekle kalmaz aynı zamanda dikey veya enine düzlemde de eksiklikler gösterir. Hastanın yüzünün orta üçte birine çökük bir görünüm verir ve alt çeneyi öne çıkarır. Aslında normal bir boyuta sahip olsa bile çok büyük görünür.

Sınıf III bozukluk / mandibular prognatizm ve maksiller hipoplazi aynı anda bulunabilir mi?

Bazı hastalarda her iki malformasyon da bulunabilir: mandibular prognatizm ve maksiller hipoplazi; Bu durumlarda üst çenenin alt gelişimi alt çenede bir kompansasyon mekanizmasına yol açar, yani üst çenenin çalışması ve alt çene bozulduğu zaman da üst çenenin fazla çalışarak onun işini üzerine almasına yol açar. Bu nedenle bimaksiller (her iki çene için) ortognatik cerrahi ile her iki kemik yapısının da aynı anda düzeltilmesi gerekir.

Sınıf III maloklüzyonlarda tedavi seçenekleri nelerdir?

İskeletsel Sınıf III maloklüzyonlar, gerek tedaviye verdikleri cevap, gerekse yüksek nüks potansiyeli nedeniyle ortodontistler açısından tedavisi zor anomalilerdendir. Ortodontik tedavilerde amaç, hastaya uygun fonksiyon, fonasyon ve estetik özelliklerinin kazandırılması ve sağlanan bu durumun kalıcı olmasıdır. Elde edilen bu durum sayesinde hastanın psiko-sosyal gelişimine de olumlu yönde katkıda bulunmak hedeflenmektedir. Tedavinin başarısı için maloklüzyonun etiyolojisinin tespiti ve olası büyüme değişikliklerinin mutlaka göz önünde bulundurulması gerekir. Sınıf III maloklüzyonların tedavisinde, çeşitli yöntemler uygulanmaktadır. 

 

Maloklüzyon dentoalveolar komponenti etkilemişse ağız içi Sınıf III elastikler, maksiller retrüzyon kaynaklı ise fonksiyonel apareyler veya yüz maskesi uygulaması, mandibular protrüzyon olgularında ise erken dönemde çenelik uygulaması ya da büyümesi bitmiş olgularda cerrahi yöntemler tercih edilmektedir.

Sınıf III bozukluk / mandibular prognatizm tedavi türleri nelerdir?

Sınıf III maloklüzyon tedavisinde hastanın yaşı ve büyüme gelişim dönemine bağlı olarak karar verilmektedir. Sınıf III tedavi yöntemleri:

1. Fonksiyonel ve ortopedik tedavi: Çocuklarda ve ergenlik dönemindeki bireylerde

2. Ortodontik kamuflaj tedavisi: Ergenlik sonrası dönemde

3. Ortognatik cerrahi tedavi: Erişkin bireylerde

Sınıf III maloklüzyon tedavisinde hangi yöntemin uygulanacağına nasıl karar verilir?

Yüz büyümesinin dentofasiyal ortopedi ile modifikasyonu, büyüyen çocuklarda Sınıf III çenenin iskeletsel uyumsuzluklarını gidermek için etkili bir yöntem olabilir. Prognatizm yetişkinlikte teşhis edilirse ve nerede olduğuna bağlı olarak farklı tedavi seçenekleri vardır:

• Sadece dental olan bir sınıf III için belirtilen tedavi ortodontidir, ancak zamanla korunan fonksiyonel bir çapraz kapanış iskelet haline gelebilir. Dolayısıyla erken tedavi oldukça önemlidir.

• Aşırı gelişmiş bir çene için (belirgin bir prognatizm, ancak sınıf II maloklüzyon yok), tedavi bir mentoplasti (çene estetiği ameliyatı) veya çene küçültme ameliyatından oluşur.

• Sınıf III iskelet maloklüzyonu için ortognatik cerrahi gereklidir:

  • Maksillofasiyal cerrahın mandibular ve maksiller kemiğe cerrahi olarak müdahale etmesi gerektiğinde bimaksiller cerrahi

  • Maksillofasiyal cerrahın sadece iki iskelet yapısından biri üzerinde işlem yaptığı monomaksilar cerrahi.

• Aynı hastada mandibular prognatizm ve maksiller hipoplazi varsa, belirtilen tedavi bimaksiller ortognatik cerrahidir. Bu ameliyatta maksilla eksikliklerini gidermek ve transversal eksiklik varsa segmentlere ayırmak için üç boyutlu olarak hareket edebilmektedir. Çene, hastanın ihtiyacına göre maksillayı ideal pozisyonunda bulmak için ilerletilebilir veya geri çekilebilir. Bu durumlarda, yüz maskesinin daha iyi bir estetik dengesine ulaşmak için genellikle bir mentoplasti de gereklidir.

• Maksiller defekt şiddetli bası ile çok belirgin olduğunda, önce transvers sorunu düzeltmek için damak genişletme işlemi (SARPE) yapmak ve daha sonra ortognatik cerrahi ile anteroposterior sorunu düzeltmek gerekir.

Çene düzeltici ameliyatta her iki çenenin düzeltilmesinin sebebi nedir?

Düzeltici ameliyatın tek çene yerine her iki çenede daha sık yapılmasının nedeni çoğu durumda estetik kaygılardır. Hastanın özelliklerinde doğru bir denge sağlamak için tasarlanan estetik referans düzlemine göre hem maksilla hem de çene, burun tabanından başlayan ve yere dik giden dikey bir çizginin önünde olmalıdır. Öte yandan, mandibular ortognatik cerrahi düşünülürse, bu kemik hareketi solunum yollarının daralmasına, uyku bozukluklarına ve uyku apnesine neden olabileceğinden, mandibular gerileme ile ilişkili risk faktörlerinin bulunduğunu da hesaba katmak gerekir.

Sınıf III prognatizmin cerrahi vakalarında müdahaleden önce ve sonra ortodontik tedavi yapılması gerekir mi?

Mandibular veya sınıf III prognatizmin cerrahi vakalarının büyük çoğunluğunda müdahaleden önce ve sonra ortodontik tedavi yapılması gerektiğini belirtmek önemlidir. Ameliyat öncesi ilk aşamada, çeneler planlanan pozisyona getirilirken hastayı ameliyata hazırlamak için ortodonti kullanılır. Ameliyat sonrası ortodontik aşamanın amacı, her iki çenenin ameliyatla elde edilen yeni ilişkisini sürdürmenin yanı sıra oklüzal (alt ve üst dişlerin teması) detayların ayarlanmasıdır.

 

Bu tür bir tedavi, ortodontist ve çene cerrahının yakın işbirliğini gerektirir ve bu, tanı ve tedavi açısından baştan koordine edilmelidir. Ayrıca tedaviye başlamadan önce hasta iki uzman tarafından tam olarak bilgilendirilmelidir.

Neden mandibular prognatizm veya sınıf III tedavisi olmalıyım?

Hem belirgin bir alt çeneyi hem de geri çekilmiş bir üst çeneyi tanımlayan ortak özellik, her iki durumda da hastanın Sınıf III diş maloklüzyonuna sahip olmasıdır, yani alt dişler üst dişlerin önündedir. Bu tip problemi olan hastaların yüz hatlarında belli bir sertlik ve agresiflik ileten bir durumu vardır.

 

Mandibular veya sınıf III prognatizmin tedavi edilmesi, çiğneme sırasında rahatsızlık, temporomandibular eklemde (TME) ağrı gibi fonksiyonel sorunları çözer ve hatta hastanın diksiyonunu (çoğu durumda peltek ile kendini gösterir) geliştirir. Ayrıca müdahaleden sonra büyük bir estetik iyileşme de sağlanır: yüz hatları daha yumuşak, daha ince ve daha uyumlu hale gelir, yüz şekil bozukluğuna sahip olmanın psikolojik engelleri ortadan kalkar.

Alt çene ameliyatı kaç yaşında yapılır?

Büyüme sırasında daha sonra problemli kemik büyümesi meydana gelebileceği için ameliyat önerilmez. Bu nedenle ancak 18 yaşından sonra önerilir. Eğer kemiklerin boyutunu artırmak için daha genç yaşta ameliyat olmak veya temporomandibular eklemin gelişmemesi nedeniyle ihtiyaç söz konusuysa müdahale etmek mümkündür ve bunun için beklenmemelidir.