Detertraj ve Küretaj

Periodontal hastalık sıklıkla diş etlerinde kanamaya, dişlerin gevşemesine ve diş eti ceplerine yol açar. İleri vakalarda sadece küretaj yardımcı olabilir. Bu periodontal tedavide tipik bir yöntemdir: İnce el aletleri ile yapılan bir operasyondur. Özellikle diş boyunlarına ve dişler arasındaki boşluklara iyi yapışabilen bu plakta bakteriler diş minesine ve diş etlerine zarar vermeden saldırabilir. Bu diş etlerinin iltihaplanmasına neden olur. Diş hekimleri açık ve kapalı küretaj arasında ayrım yapar. 

Detertraj, diş taşı ya da tartar denilen plakların temizlenmesi işlemidir. Tartar ağrıya neden olmasa bile tedavi edilmeyen tartarın sonuçları hafife alınmamalıdır. Tedavi edilmezse diş eti iltihabına ve hatta periodontitise yol açabilir. Birçok hasta, tartarı agresif fırçalama veya keskin nesnelerle kendileri çıkarmaya çalışır ve başarısız olur. Diş taşı tedavisi ancak özel ekipmana sahip bir diş hekimi tarafından yapılabilir.

SSS

Tartar nedir?

Tartar, kendi başınıza çıkaramayacağınız sertleşmiş bir plaktır. Depolanmış minerallerden kaynaklanır ve rengi beyaz-sarıdan kahverengi veya siyaha değiştirir. Tartarın tipik semptomları, görünür diş renk değişikliği, kalıcı ağız kokusu veya diş eti kanamasıdır. Temel olarak, diş hekimleri iki tür tartar arasında ayrım yapar. Supragingival taş diş eti çizgisinin üzerinde bulunur ve beyaz, sarı veya kahverengi renktedir. Bu tip çok hızlı gelişir, ancak diş yüzeyine sadece orta derecede yapışır. Periodontal ceplerde diş taşı varsa subgingival tartardır. Bu, koyu kahverengiden siyaha renk değiştirir, yavaş gelişir, ancak dişlere çok güçlü bir şekilde yapışır. 

Diş hekimi tartarı nasıl teşhis eder?

Dişlerinizde renk değişikliği fark ettiğinizde, diş eti kanaması yaşadığınızda veya derinlemesine temizlemenize rağmen devam eden ağız kokusundan şikayet ettiğinizde hemen bir diş hekimine başvurmalısınız. 

 

Öncelikle uzman küçük bir ayna ile dişleri ve ağız boşluğunu inceler. Metal bir kazıyıcı kullanarak plak olup olmadığını ve yumuşak mı yoksa sert mi olduğunu kontrol eder. Bir sonraki adım diş etlerini incelemektir, çünkü tartar iltihaplanma riskini artırır. Diş hekimi, periodontal ceplerin derinliğini kontrol etmek için bir periodontal prob kullanır. Diş etleri tahriş olursa veya iltihaplanırsa, hafif bir kanama yaşayabilirsiniz. Bir röntgen yardımıyla gizli çürükler, diş etlerinin veya periodonsiyumun iltihabı tespit edilebilir.

Tartar nasıl çıkarılır?

Sert tartar çok inatçıdır ve bu nedenle çıkarılması zordur. Tartarın çıkarılması için mutlaka diş hekimine gidilmelidir. Mekanik temizleme için diş hekiminin plağı elle kazıdığı ölçekleyiciler veya küretler mevcuttur. Tartarın çıkarılması için çok hassas bir makine çeşidi ultrasonik yöntemdir. Bu, uzmanın erişilmesi zor alanları da temizleyebileceği anlamına gelir. Cihazın alet ucu titreşimli olarak yapılmıştır. Bu titreşimler, su tarafından dağıtılan ve aletin ucundan bir jet olarak çıkan ısı üretir. Su ayrıca tartarı parçalar ve ardından yıkar.

 

Prensip olarak, tartarın çıkarılması ağrısızdır ve anestezi olmadan gerçekleşir. Diş eti çizgisinin altından tartarın çıkarılması gerekiyorsa, diş hekimi etkilenen bölgeleri uyuşturacaktır. Tartarın sertliğine ve miktarına bağlı olarak tedavi 5 ila 20 dakika arasında sürer. Tedaviden sonra dişlerde pürüzlü bir his oluşur çünkü hekim tartarı temizlerken diş üzerindeki doğal mukus tabakasını da kaldırır. Ancak, bu bir veya iki saat sonra tekrar oluşur.

Detertraj nedir?

Diş taşı temizleme işlemine detertraj adı verilir.

Küretaj tedavisi nedir?

Küretaj tedavisi, diş eti hastalıklarının ilerlemesini durdurmak için gerçekleştirilen derin temizlik tedavisidir. Bu işlem, genelde normal diş taşı temizliğiyle karıştırılır. Burada yapılan şey yüzeyin değil, dişin köküne doğru ilerlemeye başlamış 4-6 mm derindeki enfeksiyonun temizlenmesidir. Küretaj, diş etinin dişlerle birleştiği alanlarda ceplere sebep olan, plaktan ve tartardan kurtulmasını sağlar. Derin ceplerin elimine edilmesi için uygulanır ve pembe estetik için çok önemlidir.

 

Küretaj, genelde diş etlerinde şişme ya da kanama şikayetleriyle gelen ve bu semptomlara yönelik tedavileri erken dönemde yaptırmayan hastalara uygulanmaktadır. Dolayısıyla, daha basit bir işlem olan diş temizleme yerine biraz daha komplike bir tedavi olan küretaj tedavisini uygulamak gerekmektedir. Eğer rutin kontroller yapılırsa, diş ve diş etleriniz daha sağlıklı olur. Derin cepler oluşması engellenmiş olur.

Küretaj ne zaman yapılır?

Periodontitis için önceki tedaviler hiçbir etki göstermiyorsa, genellikle bir küretaj gereklidir. Bu genellikle diş eti cepleri derin olduğunda ve diş hekiminiz başka hiçbir şekilde giderilemeyecek belirgin bir birikim bulduğunda ortaya çıkar. Tedaviyi yapan diş hekimi, her bir vakada bir ameliyatın gerekli olup olmadığını değerlendirir. 

 

Periodontal ceplerin zamanında tedavi edilmesi için düzenli olarak diş hekimine gitmelisiniz. İlerlemiş periodontitisiniz varsa, dişlerinizi gevşetme riskiniz vardır. Cepler kalırsa, özellikle ağır vakalarda diş kaybına bile yol açabilir. O zaman genellikle sadece pahalı bir takma diş yardımcı olabilir.

Kapalı küretaj nedir?

Diş hekiminiz, periodontitis erken evrelerindeyken kapalı küretajı kullanır. Diş etlerinin kenarının altındaki tartar ve bakteri birikintilerini ortadan kaldırır. İnatçı tortuları iyice çıkarmak için diş el aletleri kullanılır. Bu yöntem herhangi bir işlem gerektirmez.

Açık küretaj nedir?

İlerlemiş periodontitiste diş eti cepleri beş ila altı milimetre derinliğe ulaşır ulaşmaz diş hekimleri açık küretaj yapılmasını önerir. Bu prosedür, çene kemiğine yönelik olası hasar ve risklerle mücadele etmek ve periodontitis nedeniyle diş kaybını önlemek için gerçekleştirilir. Cerrah, açık küretaj yapmak için aşağıdaki adımları uygular:

• Etkilenenlerin ağrı hissetmemesi için önce ağza lokal anestezik uygulanır.

• Diş etlerini ince diş aletleriyle kesilir ve diş etleri alveol kemiklerinden ve dişten ayırılır: bu adım açılma olarak bilinir. Amaç dokuya mümkün olduğunca yumuşak bir şekilde ilerlemektir, bu nedenle günümüzde rutin prosedürü gerçekleştirmek için farklı kesme teknikleri vardır.

• Etkilenen kök yüzeyleri kazınır, temizlenir ve düzleştirilir. Daha sonra kalan bakterileri temizlemek için bir durulama solüsyonu kullanılır, bu da taze yaraların enfeksiyonunu önler.

• Son adımda, diş etleri orijinal konumlarına geri koyulur ve dikilir. Genellikle diş hekimi dikişleri yaklaşık bir hafta sonra alır.

 

Bazı durumlarda, akut, şiddetli inflamasyonu azaltmak için önceden antibiyotikler kullanılır. Bu durumda hastaların ilacın etkisini göstermesi için birkaç gün hatta haftalarca beklemesi gerekir. Ancak bundan sonra müdahale gerçekleştirilir.

Tartar nasıl oluşur?

Ağız boşluğunda yaşayan bazı bakteri türleri dişlerin yüzeyine yapışır. Diş yüzeylerini düzenli olarak temizlemezseniz plak oluşur. Bu, esas olarak diş fırçasıyla ulaşılması zor yerlerde meydana gelir. Plak oluşumunun başlangıcında diş temizliğinden sonra diş yüzeyinde ince bir protein tabakası (pellikül) oluşur. Bakteriler önce bu protein zarına yapışır, ardından besin artıkları, tükürük bileşenleri, epitel hücreleri ve polisakkaritler gelir. Bu plaklar beyazdan sarıya renklidir ve yaklaşık iki gün boyunca kolayca çıkarılabilir. Ancak bu tortuları temizlemezseniz sertleşir ve suda çözünmez hale gelirler.

 

Plak dişlerde daha uzun süre kalırsa, tükürükteki minerallerle birikir ve sertleşir. Çok hassas kişilerde sadece birkaç günlük plaktan dolayı tartar oluşabilir. Şekerli yiyecekler bakteri üremesini teşvik eder ve tartar oluşumunu hızlandırır. Öte yandan, tükürüğün mineral içeriği de önemli bir rol oynar. Ancak en büyük risk faktörü yetersiz ve düzensiz diş bakımıdır.

Tedavi edilmeyen tartar tehlikeli midir?

Tedavi edilmeyen tartarın sonuçlarını asla göz ardı etmemelisiniz. Tartarın altında diş çürüğü son derece nadir olsa da, tartarın pürüzlü yüzeyi bakteriler için ideal büyüme koşulları sunar. Artan bakteri, diş eti iltihabı riskini ve ardından periodontiyum iltihabının gelişimini artırır. En kötü durumda, iltihap çene kemiğine yayılır ve bunun sonucunda etkilenen kişi dişlerini kaybeder. İmplant takarsanız ve takma dişlerde tartar belirirse, yumuşak doku iltihaplanabilir ve peri- implantitis adı verilen bir durum gelişir.

Tartar çıkarma sırasında hangi komplikasyonlar ortaya çıkabilir?

Dişler, tartar yoluyla soğuğu veya sıcağı algılayabilmek için daha hassas hale gelir. Bu nedenle tartarın çıkarılmasından sonra dişler aşırı duyarlıdır ve uyaranların yoğunluğuna tekrar alışmak zorundadır. Titreşimler dişin veya diş etlerinin sinirine iletilebildiğinden, bazı hastalar ultrason tedavisi sırasında ağrıya karşı çok hassastır. Ek olarak, etkilenenler genellikle eşlik eden gürültüyü rahatsız edici bulurlar.

 

Tartarın çıkarılmasından sonra dişler gevşerse, bunun nedeni genellikle şimdiye kadar fark edilmeyen periodontitistir. Çünkü tedavi yapılana kadar dişler tartar tarafından bir arada tutulur, böylece dişteki gevşeme ilgili kişi tarafından fark edilmez. Periodontitis çok ilerlemediyse dişler kısa bir süre sonra tekrar güçlenecektir. Daha ileri bir aşamada ise periodontitis tedavisi gereklidir.

 

Hastalar kalbin iç zarının iltihaplanmasından muzdaripse, diş müdahaleleri bakteriyemiye, yani bakterilerin kana girmesine neden olduğundan, tedaviden önce endokardit profilaksisi gereklidir. Endokardit profilaksisi antibiyotik alınarak gerçekleştirilir.

Tartar oluşumunu nasıl önleyebilirim?

Tartarın önlenmesinde en önemli şey düzenli ve kapsamlı ağız hijyenidir. Dişlerinizi günde en az iki kez fırçalayın. Çok büyük olmayan ve plastik kıllara sahip bir fırça başlığına sahip yumuşak ila orta sertlikte bir diş fırçası kullanın. Dişlerin iç yüzeyleri ve arka azı dişleri gibi ulaşılması zor bölgeleri özellikle iyice fırçalayın. Elektrikli diş fırçası dişlerinizi temizlemeyi kolaylaştırabilir. Ayrıca çürük diş etlerini onarmaya yardımcı olması için florürlü bir diş macunu alın. Diş aralarını temizlemek için günde bir kez diş ipi veya diş arası fırçaları kullanın. Ağız gargaraları da ağız sağlığını destekler. Ayrıca diş hekiminden düzenli randevu alın ve dişlerinizi profesyonelce temizletin.

Tartar oluşumunu önlemek için ipuçları:

Yumuşak plağı kendiniz çıkarabilirsiniz. Sert plakları çıkarmak için mutlaka bir diş hekimine gitmeli ve onlardan tedavi görmelisiniz. Yumuşak plağı temizlemek için evde uygulayabileceğiniz birkaç yöntem vardır. 

• Az şeker tüketmelisiniz, çünkü şekerli gıdaların sık tüketimi plak oluşumunu ve dolayısıyla tartar oluşumunu teşvik eder. 

• Yemekten sonra şekersiz sakız çiğnemek tükürük salgısını uyardığı, plak oluşumunu geciktirdiği ve ağızdaki zararlı bakteri sayısını azalttığı için çok faydalıdır.

• Popüler bir ev ilacı sirkedir ve sirke tartara karşı etkilidir, ancak çok agresiftir ve bu nedenle ayda en fazla bir kez kullanılmalıdır. 

• Hindistan cevizi veya zeytinyağını dişlerinizin arasına birkaç dakika çekebilirsiniz. Daha sonra ağzınızı su ile iyice çalkalamalısınız. 

• Ksilitol, diş sağlığını desteklediği gösterilen bir şeker ikamesidir. Bu genellikle sakızın bir bileşenidir. 

• Çay ağacı yağı, tartarı temizlemenin başka bir doğal yoludur. Bunu yapmak için bir veya iki damla çay ağacı yağını bir bardak suya damlatıp ağzınızı çalkalayın ve dişlerinizi iyice durulayın. 

• Susam tohumları da vücuda sağlıklı yağlar sağladığı ve tartara karşı çalıştığı için iyidir. Bunu yapmak için susam tohumlarını çiğneyin ve dilinizi etkilenen bölgelerin üzerinde birkaç kez gezdirin.